Yasal Zorunluluk
Karayolu Taşıma Yönetmeliği ve ilgili mevzuat gereği, ticari araç sürücüleri için psikoteknik değerlendirme zorunludur. Belgesiz yakalanan sürücüler ve işverenler için idari yaptırımlar söz konusudur.
Trafik güvenliği ve sürücü uygunluğu için resmi çerçevede yapılan psikoteknik testler.
Psikoteknik değerlendirme; sürücünün dikkat, refleks, psikomotor koordinasyon, el-göz / el-ayak uyumu, hafıza, karar verme yetisi ve stres altında tepki verebilme becerisinin bilgisayar destekli test sistemleri ile ölçüldüğü bir yeterlilik testidir. Değerlendirme uzman psikolog gözetiminde yürütülür ve sonuçlar psikiyatri hekimi tarafından onaylanarak resmiyet kazanır.
Bu test sayesinde sürücünün hem zihinsel hem de psikomotor becerileri objektif olarak değerlendirilir. Özellikle yoğun trafik, uzun yol, gece sürüşü, ani fren veya çevresel değişim gibi durumlarda aracı güvenli şekilde kullanıp kullanamayacağı ortaya konur. Böylece hem trafik güvenliği hem de iş güvenliği açısından riskli sürücü profilleri önceden tespit edilebilir.
Özetle; ticari amaçla araç kullanan veya toplu taşımacılık yapan tüm sürücüler için psikoteknik raporu yasal bir zorunluluktur. Bunun yanında, kurumsal firmalar da iş kazalarını azaltmak ve sürücü performansını takip edebilmek için periyodik psikoteknik değerlendirmeyi tercih etmektedir.
Trafikte ani durumlara dikkat edebilme, uyarıcılara reaksiyon verme.
Beklenmedik durumlara hızlı ve doğru tepki verebilme yeteneği.
El-göz / el-ayak koordinasyonu, pedal – direksiyon kontrolü.
Durum analizi, çevre algısı, risk & savunma sürüşü yetisi.
Karayolu Taşıma Yönetmeliği ve ilgili mevzuat gereği, ticari araç sürücüleri için psikoteknik değerlendirme zorunludur. Belgesiz yakalanan sürücüler ve işverenler için idari yaptırımlar söz konusudur.
Dikkat, refleks ve koordinasyon düzeyi düşük sürücüler, hem kendi can güvenliklerini hem de yolcu ve diğer yol kullanıcılarını riske atar. Psikoteknik testleri, güvenli sürüş için gerekli asgari bilişsel ve psikomotor seviyeyi ölçer.
Testler, Sağlık Bakanlığı tarafından kabul edilmiş sistemler üzerinden, standartlaştırılmış prosedürlerle uygulanır. Sonuçlar puan bazlı çıkar ve uzmanlar tarafından yorumlanır; böylece değerlendirme kişisel görüşe değil, objektif verilere dayanır.
Olumlu psikoteknik raporu, yürürlükteki mevzuata göre belirli bir süre (genellikle 5 yıl) geçerlidir. Bu da sürücüler ve firmalar için hem maliyet hem de planlama açısından önemli bir avantaj sağlar.
Psikoteknik testi; kullanılan sisteme, aday yoğunluğuna ve işlem sırasına bağlı olarak ortalama 60–75 dakika sürer. Mevzuat gereği değerlendirme süresinin 1 saatin altına düşmemesi gerekir.
Psikoteknik raporu, genel uygulamada 5 yıl geçerlidir. Bu sürenin sonunda sürücünün yeniden değerlendirilmesi, trafik ve iş güvenliği açısından tavsiye edilir ve çoğu zaman yasal bir zorunluluktur.