Şehir içi ve şehirler arası otobüs sürücüleri için psikoteknik kanuni olarak zorunludur. Kullandıkları araçların ticari faaliyetleri sebebi ile yolcu taşımacılığı yapan bu sürücü grubunun psikoteknik değerlendirme testlerinden başarı ile geçmeleri büyük önem arz etmektedir.

Dünya üzerinde sürücünün kaza risk ölçümünü yapabilen tek sistem olan psikoteknik değerlendirme testleri özellikle insan taşımacılığı yapan sektörlerde büyük titizlikle takip edilmesi gerekmektedir. Bu sayede olası trafik kazalarının önlenmesi hedeflenmektedir.

Otobüs Sürücüleri İçin Gerekli Belgeler

Otobüs ile şehir içi, şehirler arası veya uluslararası yolcu taşımacılığı yapan sürücüler ve firmalar, belirli yasal zorunluluklara tabidir. Bu kapsamda, otobüs şoförlerinin ve firmaların bulundurması gereken belgeler aşağıda detaylı şekilde açıklanmıştır.

1. Şoförlerin Bulundurması Gereken Belgeler

📌 Sürücü Belgesi (Ehliyet)

• D Sınıfı Ehliyet: Minibüs, midibüs ve otobüs kullanımı için gereklidir.

• DE Sınıfı Ehliyet: Römorklu otobüs veya büyük yolcu taşıma araçları için alınmalıdır.

• Ehliyetin geçerliliği ve yenilenme süresi düzenli olarak kontrol edilmelidir.

📌 SRC Belgesi (Mesleki Yeterlilik Belgesi)

• SRC 1 Belgesi: Uluslararası yolcu taşımacılığı yapan şoförler için zorunludur.

• SRC 2 Belgesi: Şehir içi ve şehirler arası yolcu taşımacılığı yapan otobüs şoförleri için gereklidir.

• Bu belgeyi almak için Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı onaylı eğitimlere katılmak ve sınavdan geçmek gereklidir.

📌 Psikoteknik Değerlendirme Raporu

• Ticari araç kullanan tüm şoförler için zorunludur.

• Refleks, dikkat, stres yönetimi ve karar verme becerilerini ölçen bir testtir.

• Her 5 yılda bir yenilenmelidir.

📌 Sağlık Raporu

• Otobüs şoförleri için düzenli olarak sağlık raporu alınmalıdır.

• Göz, işitme, nörolojik ve genel sağlık kontrollerinden geçmeleri gerekir.

• Özellikle kalp hastalıkları ve epilepsi gibi sürüşü etkileyebilecek durumlar kontrol edilir.

📌 Sürücü Tanıtım Kartı (Tachograph Kartı)

• Uzun yol otobüs şoförleri için zorunludur.

• Dijital takograf cihazı ile sürüş saatleri, dinlenme süreleri ve hız verileri kaydedilir.

• Avrupa Birliği ülkelerinde ve bazı ülkeler arası taşımacılıkta kullanımı zorunludur.

2. Otobüs Firmalarının Bulundurması Gereken Belgeler

📌 Taşıma Yetki Belgeleri (Ulaştırma Bakanlığı Yetki Belgeleri – UETDS Kapsamında)

Otobüs taşımacılığı yapan şirketlerin Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’ndan yetki belgesi alması zorunludur.

• B1 Yetki Belgesi: Uluslararası tarifesiz (yani özel kiralama) yolcu taşımacılığı için gereklidir.

• B2 Yetki Belgesi: Uluslararası ve yurt içi tarifesiz yolcu taşımacılığı için kullanılır.

• D1 Yetki Belgesi: Şehirler arası yolcu taşımacılığı yapan firmalar için gereklidir.

• D2 Yetki Belgesi: Belirli bir güzergâh olmadan şehirler arası yolcu taşımacılığı yapanlar için zorunludur.

• D3 Yetki Belgesi: Şehir içi yolcu taşımacılığı yapan firmaların alması gereken belgedir.

📌 Otobüs Ruhsatı ve Trafik Sigortası

• Araç ruhsatı eksiksiz olmalıdır.

• Zorunlu trafik sigortası yaptırılmalı ve düzenli olarak yenilenmelidir.

📌 Kasko Sigortası (İsteğe Bağlı)

• Yolcu taşımacılığı yapan firmalar için kasko sigortası önemlidir.

• Olası kazalarda hem aracın hem de yolcuların güvenliği sağlanır.

📌 Karayolu Taşıma Faturası (Bilet ve Yolcu Listesi)

• Her yolcu için bilet kesilmelidir.

• Otobüs firmalarının Ulaştırma Bakanlığı’na bağlı UETDS sistemine yolcu bilgilerini aktarması zorunludur.

3. Uluslararası Yolcu Taşımacılığı İçin Gerekli Belgeler

📌 Uluslararası Sürücü Belgesi (Ehliyetin Yurt Dışında Kullanımı İçin)

• Avrupa Birliği ve diğer ülkelerde yolcu taşımacılığı yapan şoförler için gereklidir.

📌 Uluslararası Yolcu Taşımacılığı Yetki Belgesi (B1 veya B2 Yetki Belgesi)

• Uluslararası güzergâhlarda otobüsle yolcu taşımak için zorunludur.

📌 Yeşil Sigorta (Green Card – Uluslararası Trafik Sigortası)

• Yurt dışında trafik sigortasının geçerli olması için Yeşil Sigorta belgesi gereklidir.

📌 Gümrük Beyannamesi (Bazı Ülkeler İçin)

• Bazı ülkeler otobüsle taşınan yükler veya yolcu eşyaları için gümrük beyannamesi talep edebilir.

📌 Şoför Pasaportu ve Vizesi

• Şoförlerin pasaportlarının ve taşımacılık yapılan ülkelere giriş için vize durumlarının güncel olması gereklidir.

📌 Uluslararası Yolcu Listesi ve Belgeler

• Gümrük geçişlerinde yolcu listesi ve kimlik bilgileri talep edilebilir.

4. Otobüs Şoförleri İçin Çalışma ve Dinlenme Süreleri

📌 AB ve Uluslararası Taşımacılıkta Şoförlerin Uyması Gereken Kurallar:

🚍 Sürekli sürüş süresi: 4,5 saati geçemez.

🚍 Günlük maksimum sürüş süresi: 9 saat (istisnai durumlarda 10 saat olabilir).

🚍 Haftalık maksimum sürüş süresi: 56 saat.

🚍 İki haftalık toplam sürüş süresi: 90 saati aşmamalıdır.

🚍 Günlük dinlenme süresi: En az 11 saat.

🚍 Haftalık dinlenme süresi: En az 45 saat (istisnai durumlarda 24 saate düşebilir).

📌 Türkiye İçinde Otobüs Şoförleri İçin Zorunlu Dinlenme Süreleri:

🕘 4,5 saatlik sürüş sonrası en az 45 dakika mola verilmelidir.

🕘 Günde en fazla 9 saat araç kullanılabilir.

Bu kurallar, trafik güvenliğini sağlamak ve şoförlerin dinlenmesini garanti altına almak için zorunludur.

Otobüs Sürücüleri ve Firmaları İçin Zorunlu Belgeler

✅ Şoför Belgeleri: D/DE sınıfı ehliyet, SRC 1-2, Psikoteknik Raporu, Sağlık Raporu, Takograf Kartı.

✅ Firma Yetki Belgeleri: B1, B2, D1, D2, D3 Yetki Belgeleri.

✅ Araç Belgeleri: Ruhsat, Trafik Sigortası, Kasko, Yolcu Listesi.

✅ Uluslararası Belgeler: Pasaport, Vize, Yeşil Sigorta, Uluslararası Yolcu Listesi.

✅ Çalışma ve Dinlenme Süreleri: Günlük 9 saat sürüş, 4,5 saat aralıksız sürüş sonrası 45 dakika mola.

📌 Eğer bir otobüs şoförüyseniz veya bir taşımacılık firması işletiyorsanız, tüm belgelerinizin eksiksiz ve güncel olmasına dikkat etmelisiniz! 🚍 ✅